İnsan Kanından Gelen Sağlık PRP (Platelet Rich Plasma): Trombositten Zengin Plazma

PRP özellikle son yıllarda tüm dünyada ve ülkemizde oldukça popülarite kazanmaya başlamış bir tedavi yöntemidir. PRP, tam adıyla trombositten zengin plazma (platelet rich plasma-PRP) olup, insan kanının tüplerle alınıp özel santrifüj cihazından geçirilerek, kanda bulunan trombositlerin elde edilip hasta olan bölgelere enjekte edilmesi işlemidir.

PRP tedavisi oldukça geniş bir alanda kullanılmaktadır. Özelllikle diz, kalça, ayak bileği olmak üzere kireçlenme (osteoartrit) ile seyreden hastalıklarda, omuz çevresi kaslarında yırtık ve incinme olan durumlarda, dizde menisküs ve ön çapraz bağ hasarlarında, bölgesel ağrılı durumlarda, ayak bileği burkulmaları gibi birçok alanda güvenle kullanılmaktadır. PRP, özellikle kanser geçmişi olan hastalarda, sistemik enfeksiyonlarda ve iltihaplı romatizmal hastalıklarda kesinlikle uygulanmamalıdır. Böyle vakalarda tedavide ozon tedavisi veya hyaluronik asit denilen eklem kıkırdağının özel bir takım bileşenlerini içeren özel ilaçar kullanılabilir. PRP kişilerin kendi kanlarından elde edildiği için herhangi bir yan etkisi bulunmamaktadır.

PRP, içerdiği bir takım özel maddelerin etkisi nedeniyle uygulama sonrasında kısa süreli hafif ağrı artışına yol açabilmektedir. Böyle durumlarda sadece parasetamol içeren ilaçlar kullanılabilir, özellikle 10 gün süre ile doktorun reçete ettiği ağrı kesiciler dışında başka yapıdaki ağrı kesici ilaçlar tedavide kullanılmamalıdır. PRP, sadece kanı kullanılan bireylere uygulanabilir. Aksi takdirde ciddi alerjik reaksiyonlara yola açabilir. PRP, her ne amaçla uygulanırsa uygulansın mutlaka tıp doktoru veya uzman hekimlerce uygulanmalıdır. Uygulama yapılırken mutlaka steril koşullar sağlanmalıdır. PRP tedavisinin seans sayısı ile ilgili olarak tüm dünyada net bir veri olmamakla beraber çoğunlukla uygulanan yöntem haftada ya da en fazla ayda bir defa olarak, toplam iki seans uygulanması şeklindedir. Hastalık şiddetine göre yılda bir defa tekrar dozları yapılabilir.

PRP, eklem içi uygulamalarda (fizik tedavi, ortopedi, vs.) SGK ödemesi kapsamı dışındadır ancak estetik amaçlı uygulamalrda ve bazı özel sigorta kurumları tarafından bir bölümü karşılanabilmektedir. Piyasada çeşitli özellikte PRP kitleri bulunmaktadır. Tedavinin başarısı için her bir kitten en az bir milyon trombosit elde edilmesi gereklidir. Kitlerin mutlaka steril şartlarda elde edilmesi ve bakanlık onayının olması gereklidir. PRP tedavisi ile diğer tedavi yöntemlerini (hyaluronik asit enjeksiyonu, ozon, vs.) karşılaştıran yeterli sayıda çalışma olmaması dolayısıyla tedavide önceliğin hangi yönteme verilmesi konusunda net bir bilgi bulunmamaktadır. Hangi hastaya hangi yöntemin tercih edilmesi konusu tamamen hekimin bilgi ve tecrübesine bağlıdır

Doç. Dr. Bahar Dernek

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Uzmanı​